پانکراتیت (التهاب لوزالمعده) یک بیماری جدی و بالقوه تهدیدکننده زندگی در سگ‌ها و گربه‌ها است.
لوزالمعده (پانکراس) اندامی حیاتی در سیستم گوارش و تنظیم قند خون است.
در حالی که علائم با هم همپوشانی دارند، تفاوت‌های کلیدی بین گونه‌ها وجود دارد. در اینجا یک مقایسه مختصر ارائه شده است:
علائم مشترک در سگ‌ها و گربه‌ها
۱. بی‌حالی/ضعف
۲. کاهش اشتها (شایع‌ترین در گربه‌ها)
۳. کم‌آبی (چشم‌های گود رفته، لثه‌های چسبناک)
۴. تب یا هیپوترمی (موارد شدید)
علائم اختصاصی در سگ
– استفراغ شدید (ناگهانی و مداوم)
– “وضعیت دعا” (وضعیت درد شکم) -پاهای جلو پایین، پاهای عقب بالا
– اسهال (اغلب خونی)
– بی‌قراری/ناله کردن- هنگام لمس
نژادهای پرخطر: مینی اشناوزر، یورکی، کوکر اسپانیل، پودل.
نشانه‌های اختصاصی گربه
– نشانه‌های نامحسوس: پنهان شدن، افسردگی، کاهش وزن
– یرقان (لثه/چشم زرد) در صورت درگیری کبد
– استفراغ مزمن(کمتر از سگ‌ها)
– اغلب مرتبط با بیماری التهابی روده یا کلانژیوهپاتیت است
نژادهای پرخطر: سیامی، گربه‌های مو کوتاه خانگی.
عوامل خطر
– سگ‌ها: بی‌احتیاطی در رژیم غذایی (غذاهای چرب)، چاقی، برخی داروها.
گربه‌ها: علت ناشناخته (بیشتر موارد)، بیماری‌های همزمان (دیابت، بیماری التهابی روده).
هر دو: تروما، جراحی قبلی، استعداد ژنتیکی.
درمان
برخی از موارد پانکراتیت به طور کامل بهبود می‌یابند، در حالی که برخی دیگر ممکن است آسیب‌هایی را نشان دهند که به مرور زمان تجمع می‌یابند، به خصوص اگر حیوان خانگی شما چندین دوره پانکراتیت داشته باشد.
در موارد بسیار شدید، بیماری‌های طولانی مدت مانند بیماری مزمن کلیه، دیابت شیرین یا نارساییبخش برون ریز لوزالمعده (یعنی EPI) ممکن است ایجاد شوند و نیاز به درمان مادام العمر داشته باشند.
حتی با درمان عالی و بدون نقص، موارد شدید پانکراتیت می‌تواند منجر به مرگ شود.
نکات پیشگیری
– از غذاهای چرب ( ته‌مانده غذا، تکه های گوشت حاوی پوست) اجتناب کنید.
-وزن پت خود را مدیریت کنید – چاقی خطر را افزایش می‌دهد.
بیماری‌های زمینه‌ای (دیابت، بیماری التهابی روده) را کنترل کنید.
نکات مهم
تشخیص پانکراتیت سگ و گربه قبل از مرگ می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
تصویر بالینی سگ‌ها و گربه‌های مبتلا به پانکراتیت بسیار متفاوت است (از بسیار خفیف تا شدید یا حتی کشنده) و با یافته‌های غیر اختصاصی مشخص می‌شود.
شمارش کامل خون، پروفایل بیوشیمی سرم و آزمایش ادرار همیشه باید در سگ‌ها و گربه‌های مشکوک به پانکراتیت انجام شود، اگرچه یافته‌ها برای پانکراتیت اختصاصی نیستند.
رادیوگرافی و سونوگرافی شکم یک ابزار تشخیصی مفید برای رد سایر بیماری‌هایی است که ممکن است علائم بالینی مشابهی با پانکراتیت ایجاد کنند.
این امر تا حد زیادی به تجربه رادیولوژیست بستگی دارد.
بررسی هیستوپاتولوژیک پانکراس، استاندارد طلایی برای تشخیص و طبقه‌بندی پانکراتیت محسوب می‌شود، اما بدون محدودیت نیست.
در عمل بالینی، ترکیبی از ارزیابی دقیق تاریخچه حیوان، غلظت PLI سرم و سونوگرافی شکمی، همراه با سیتولوژی یا هیستوپاتولوژی پانکراس در صورت لزوم یا امکان، عملی‌ترین و قابل اعتمادترین وسیله برای تشخیص دقیق یا رد پانکراتیت در مقایسه با سایر روش‌های تشخیصی در نظر گرفته می‌شود.
اگر حیوان خانگی شما علائمی نشان می‌دهد، فوراً به دامپزشک مراجعه کنید – پانکراتیت می‌تواند ظرف چند ساعت به نارسایی اندام منجر شود.
دکتر احمد جهانیان \ دامپزشک
کلینیک دامپزشکی عاج