یکی از موضوعات مهمی که برای صاحبین پت بعد از به سرپرستی گرفتن یک پت خانگی پیش میاد موضوع عقیم سازی هست ،که آیا عقیم سازی مفید هست یا خیر؟
یا فواید و مضرات آن چیست و یا حس حیوان بعد از عقیم سازی به چه گونه ای هست ؟
آیا حیوان بعد از عقیم سازی اذیت می شود؟
از این رو ما تصمیم گرفتیم که در این مطلب کلیه نکات و پرسش های شما را به طور کامل راجب عقیم سازی بیان کنیم.
عقیم سازی بسته به سگ یا گربه بودن و یا نر یا ماده بودن تفاوت هایی دارند که در ادامه بررسی خواهیم کرد.
عقیم‌سازی ماده (OHE / Ovariohysterectomy):
برداشت تخمدان‌ها و رحم برای جلوگیری از بارداری و ترشح هورمون‌های جنسی.
عقیم‌سازی نر (castration ):
برداشت بیضه‌ها برای توقف تولید اسپرم و هورمون تستوسترون
فواید عقیم‌سازی:
-فواید مشترک در نر و ماده:
۱-کنترل جمعیت و جلوگیری از زاد و ولد ناخواسته
۲-کاهش رفتارهای جنسی و پرخاشگری
۳-کاهش فرار و پرسه‌زنی
۴-کاهش بیماری‌های مرتبط با دستگاه تناسلی
-فواید اختصاصی در حیوانات نر:
۱-پیشگیری از سرطان بیضه
۲-کاهش بزرگ‌شدگی خوش‌خیم پروستات (BPH) لازم به ذکر است که در گربه ها به دلیل داشتن پروستات منتشر و میکروسکوپی تشخیص این عارضه ممکن نیست.
۳-کاهش رفتار تعیین قلمرو و علامت‌گذاری با ادرار
۴-کاهش تمایل به درگیری با سایر حیوانات
-فواید اختصاصی در حیوانات ماده:
۱-پیشگیری از عفونت رحم (pyometra)
۲-کاهش خطر سرطان پستان (در صورت عقیم‌سازی قبل از اولین فحلی)
۳-حذف خطر سرطان تخمدان و رحم
۴-حذف فحلی و خون‌ریزی‌های دوره‌ای در سگ ها ،ما معمولا خونریزی در گربه ها را نخواهیم دید
-مضرات و نگرانی‌ها
– عمومی:
۱-احتمال چاقی به دلیل کاهش متابولیسم، بعد از عقیم سازی در همه گونه های سگ و گربه رعایت رژیم غذایی واجب میباشد .
بهترین رژیم غذایی، استفاده به اندازه از غذاهای خشک تجاری برندهای تولید کننده با کیفیت برای جلوگیری از بیماری های کبدی و قلبی عروقی هست .
حتی الامکان از غذاهای خانگی و یا غذا های خشک با کالری بالا اجتناب کنید.
۲-خطرات جراحی: جراحی چه در انسان ها و چه در حیوانات همواره بدون ریسک خونریزی و یا بیهوشی نبوده و نیست و خطر هایی نظیر؛خونریزی، عفونت، یا واکنش به بیهوشی ممکن است رخ بدهد.
-اختصاصی در نرها:
۱-در برخی نژادهای بزرگ سگ نظیر ؛گلدن رتریور و یا ژرمن شپرد و یا سرابی و…اگر در سنین پایین زیر یک سال عقیم سازی انجام گردد، خطر ابتلا به مشکلات مفصلی نظیر ،پارگی رباط صلیبی،دیسپلازی لگن افزایش می یابد. پس بهترین سن عقیم سازی سنین بالای یک سال هست.
۲-افزایش احتمال برخی سرطان‌ها نظیر لنفوم یا استئوسارکوما در صورت عقیم‌سازی زودهنگام
-اختصاصی در ماده‌ها:
۱-احتمال بی‌اختیاری ادرار در سگ‌های ماده مسن در بعضی نژاد ها نظیر دوبرمن،پودل،روتوایلر ،گلدن رتریور،باکسر،آیریش ستر،لابرادور رتریور بعد از عقیم سازی وجود دارد
۲-در صورت عقیم‌سازی زود هنگام، ممکن است رشد استخوانی کامل نشود.
خب تا به اینجا امیدوارم مطالبی که گفتیم براتون مفید واقع شده باشد.
یکی از متداول ترین سوال هایی که از ما دامپزشک ها می شود این هست که بهترین سن برای عقیم سازی پت خونگی ما چند ماهگی یا چند سالگی میباشد؟
در ادامه به طور کامل جواب این سوال رو برای شما عزیزان بیان میکنم.
-بهترین زمان برای عقیم‌سازی
-گربه‌های ماده و نر :۵ تا ۶ ماهگی (قبل از اولین فحلی)طبق مقالات جدید عقیم سازی در این سن باعث پایین آمادن شانس ابتلا به بیماری های دستگاه ادراری از قبیل سنگ های ادراری را به شدت کاهش میدهد.
سگ‌های کوچک‌جثه: ۶ تا ۹ ماهگی
سگ‌های نژاد متوسط :۹ تا ۱۲ ماهگی
سگ‌های بزرگ : ۱۲ تا ۱۸ ماهگی یا پس از بلوغ کامل اسکلتی
تو سگ های نژاد بزرگ بهتر است دیر تر این جراحی انجام شوذ و محتاطانه راجب جراحی اقدام کرد.
زیرا عقیم‌سازی زودهنگام در این نژادها ممکن است منجر به اختلالات اسکلتی یا افزایش خطر برخی سرطان‌ها شود.
به ویژه در سگ های نر نژاد بزرگ که استثناعات ان را به شرح زیر طبق رفرنس بیان کردیم:
German Shepherd تأخیر تا ۱۲–۱۸ ماهگی برای جلوگیری از مشکلات مفصلی
Golden Retriever در نرها به‌ویژه توصیه می‌شود تا ۱۸ ماهگی صبر شود
Rottweiler تأخیر توصیه‌شده، خطر بالای استئوسارکوما
Great Dane حداقل تا ۱۸ ماهگی عقیم نشود
Labrador Retriever تأخیر در نرها برای کاهش خطر چاقی و سرطان
Bernese Mountain Dog احتیاط در نرها و ماده‌ها
Doberman بررسی تخصصی مورد نیاز پیش از جراحی
گربه‌ها:
گربه‌ها به‌طور کلی تحمل بالایی در برابر عقیم‌سازی دارند.
با این حال، در نژادهای بزرگ‌جثه مانند Maine Coon، ممکن است عقیم‌سازی در ۶–۷ ماهگی ترجیح داده شود تا رشد کامل‌تر شود.
مواردی که نباید عقیم‌سازی انجام شود:
۱-حیوانات زیر ۸ هفته سن
۲-ابتلا به بیماری‌های قلبی، کلیوی یا کبدی یا بیماری هایی که منجر به پائین آمدن پلاکت خون شدند مثل بیماری های انگلی خونی چون روند ترمیم زخم و خونریزی ها کند و یا غیر ممکن شده
۳-حیوانات مورد استفاده در برنامه‌های پرورش با اهداف ژنتیکی( البته این کار از نظر ما دامپزشک ها غیر اخلاقی هست و ما این شغل را به شدت محکوم میکنیم چون مثال بارز حیوان آزاری هست و باید قانونی برای منع این کار غیر انسانی وضع گردد.)
در آخر امیدوارم مطالب براتون مفید واقع شده باشه و به عنوان دامپزشک توصیه ما به شما عزیزان به شرح دیل میباشد:
عقیم‌سازی یک اقدام مفید و علمی برای حفظ سلامت حیوان و کنترل جمعیت است. که زمان و شرایط انجام باید با در نظر گرفتن نژاد، سن، جنس و وضعیت سلامت عمومی تعیین شود.
برای نژادهای خاص، به‌ویژه سگ‌های بزرگ‌جثه، مشورت با دامپزشک قبل از تصمیم‌گیری ضروری است.
دکتر احمد جهانیان \ دامپزشک
کلینیک دامپزشکی عاج
